Armenië
We hebben deze reis Armenië & Georgië pas geboekt nadat we wisten dat de reis door zou gaan. Het is namelijk vervelend als je een reis geboekt en betaald hebt 
en dat dan een aantal weken voor vertrek de reis geannuleerd wordt omdat er te weinig aanmeldingen zijn.
Armenië is een republiek sinds 1991 - de val de Sovjet Unie - en het land is bijna net zo groot als België.
In het noorden grenst het aan Georgië en zij delen de Kleine Kaukasusgebergte. In het westen ligt Turkije, zuidwest de Azerbeidzjaanse enclave Nachitsjevan en nog een kleine 35 km grens met Iran. Oostelijk ligt Azerbeidzjan. Enkele grenzen zijn dicht.
De geschiedenis van Armenië gaat terug naar ongeveer 1500 voor Christus en stond in het teken van leven en dood. Ja het bekende plaatje: de Turken en later de Russen…. Google zelf maar even als je meer over de geschiedenis wil weten.
Taal: Armeens
Hoofdstad: Jerevan
De religie: Christendom
Klimaat: bergachtig landklimaat met behoorlijk hete zomers en lange winters.
Munteenheid: Armenian Dram (AMD) en als je de euro omrekent naar de dram, dan krijg je ongeveer 512,23 dram voor € 1,--. Maar je begrijpt wel dat als je 1 dram wil omzetten naar de euro dat dit gewoon 0 is. Maar 10 dram is € 0,02.
Het wordt dus weer een reis met pakken geld wat weinig waard is.
Om in Armenië te komen moesten we een beetje vliegtuig hoppen; eerst van Amsterdam (vertrek 20 uur) naar Wenen (aankomst rond 21:50 uur), overstappen (vertrek om 22:20 uur) en verder vliegen naar Jerevan, waar we rond 4:35 uur Nederlandse tijd aankwamen, maar voor Jerevan moet je er nog 2 uur bijtellen. In de reisbeschrijving stond dat we in de late avond in Jerevan aan zouden komen, nou dat is wel erg eufemistisch uitgedrukt.
Zvartnots airport is de luchthaven van Armenië.
De reis begon met de komst van Arno en Dani om ons naar Schiphol te brengen. Bij aankomst bleek dat we thuis hadden kunnen inchecken en omdat we aan de late kant waren, want normaal gesproken check ik thuis in en print de boardingpassen uit, was de keus zeer beperkt; er waren dus geen 2 stoelen naast elkaar meer. En het vreemde is ook dat we nu dus aan een machine moesten inchecken die verschillende taalopties had, behalve het Nederlands. Vond ik behoorlijk vreemd! En dan druk ik me uiterst fijntjes uit.
Nummerbord
We vertrokken te laat en de piloot vertelde de oorzaak daarvan: door het slechte weer van Wenen naar Schiphol duurde de vlucht langer en ja wij vlogen dus diezelfde weg terug.... De piloot had gelijk, want al meteen na het opstijgen sloeg de hagel achtige regen flink tegen het toestel en zaten we ook met turbulentie opgescheept die tot ruim boven Duitsland aan hield. Het was een Fokker 100; een redelijk klein toestel en dan voel je alles ook nog veel beter/heftiger.
We kwamen te laat in Wenen aan, maar gelukkig had men op ons gewacht. Dus meteen naar D21, instappen en weer verder.
Rond 4 uur plaatselijke tijd - want er is een tijdsverschil van 2 uur met Nederland - kwamen we in Jerevan aan. En toen volgden de rijen. Frans ging eerst in de rij om geld te wisselen, want we moesten een visum kopen. In de tussentijd vulde ik onze formulieren voor de visumaanvraag in. Ik heb altijd alle benodigde gegevens daarvoor in mijn iphone opgeslagen, wat moest ik zonder mijn mobiel? En daarna naar het loket voor het visum. Prachtige sticker in het paspoort als beloning voor het wachten. De langste rij was wel voor de paspoortcontrole. De rijen hadden veel weg van een drukke dag bij het kaartjes loket van een of ander pretpark. Een stoet van mensen voor ons en net zoveel achter ons. De controle van het paspoort gebeurt zeer nauwkeurig; het wordt gescand, bekeken of er niet geknoeid is aan de bladzijden, de naadjes enz.
Tot slot onze bagage halen... Helaas was mijn koffer ergens onderweg, waarschijnlijk in Wenen, blijven steken. Ook van Olav, reisbegeleider, en van nog een persoon was de koffer niet mee gekomen. Formulier invullen en hopen dat hij de volgende met een andere vlucht mee zou komen. Het is zoals het is... Gelukkig was de koffer van Frans er wel, want daar zitten de spullen zoals koffie en deodorant enz. in.
Om 5:45 uur in de bus en rond 6:15 uur kwamen we bij het hotel in Yerevan aan. De route ging langs veel casino's met veel lampjes en klinkende namen, zoals bijv. Moulin Rouge.
Omdat we om 11 uur weer op stap gingen en daarvoor ook nog uitgebreid ontbeten, was het niet de moeite om te gaan slapen. Frans heeft nog een mini slaapje gedaan en ik sloeg het nachtje over.
Echmiadzin ligt iets ten westen van Yerevan en is de grootste historische bezienswaardigheid van Amavir. Het wordt ook wel het Vaticaan van Armenië genoemd; het is hun heilige stad en het was/is de eerste zetel van het hoofd van de Katholikos; Armeens apostolische kerk.
De Moederkerk - Mayr Tachar - is de hoofdzetel van de Armeens-apostolische kerk. De kerk maakt onderdeel uit van een ommuurd klooster. Het verhaal vertelt dat de kerk gebouwd is in opdracht van Gregorius de Verlichter, die in de 4de eeuw Armenië tot het christendom heeft bekeerd.
Heel uitzonderlijk is dat je gewoon mag fotograferen in de kerk.
Een groep priesters, of wellicht priesters in opleiding, dragen een zwarte pij met capuchon; ziet er wat macaber uit.
De chatsjikars aan de zijkant komen van een begraafplaats.
Klik op de link en dan krijg je een korte impressie van de dienst. Kerkdienst
Bij een uniform hoort een pet en die mag er zijn; heeft veel weg van een UFO.
De auto’s en bussen gaan hier veel langer mee, dan bij ons. Een APK is er niet en zo lang het vervoersmiddel rijdt of alsnog aan het rijden te krijgen is blijft het deelnemen aan het verkeer.
Het was een wat regenachtige dag en dat zorgde ervoor dat de stenen van de kruizen en beelden verschillend kleurden. Maar het was niet koud en dus hadden we echt niets te klagen.
Na dit bezoek reden we naar de paleiskerk Zvartnots, tenminste wat er van over is want hij stamt uit de 7de eeuw en er zijn een paar flinke aardbevingen geweest die de paleiskerk behoorlijk hebben beschadigd.
De adelaar wordt vaak in Armenië afgebeeld en staat voor kracht, trots enz.
Ook de granaatappel zie hier erg veel en wordt vergeleken met het bloed van Christus. De mensen zijn erg gelovig en dat zie je vaak bij volkeren die lange tijd onderdrukt zijn geweest op alle gebied inclusief geloof.
In de tijd van de Russische overheersing bepaalde Rusland welk geloof wel en niet mocht. En als er een eind aan het Russische juk kwam, bloeide het oude geloof weer in alle kracht of wellicht nog sterker op. Veel jonge jongens gaan in opleiding tot priester, maar hier mogen ze gelukkig wel trouwen.
Tot slot van deze hele lange dag werden we bij een markt afgezet en konden we onze gang gaan. Wat over de markt gestruind en naar het Plein van de Republiek met de fonteinen gelopen.
Daarna heerlijk op een terras Japans gegeten. De terugweg was lastiger omdat de naam van ons hotel Ararat vaak voor komt en de meeste mensen ons hotel niet kenden. Vaak wilde men toch helpen, maar dan waren de adviezen over de richtingen toch niet de juiste... Dus een behoorlijk aantal kilometertjes op onze teller gezet, een paar blaren op mijn voeten en de nagel van de kleine teen blauw! Ik had mijn nieuwe wandelschoenen aan gedaan voor de reis, want dat was immers veel zitten. Maar nu ik er dan ook nog een dag,nacht en dag in verticale stand had doorgebracht, leverde me dat een paar gehavende voetjes op en dan mag ik nog blij zijn dat ik maar maat 37 heb...
De dag liep op z'n eind en ik dus ook, want een nachtje overslaan en dan ook nog zo veel kilometers in de buitenlucht wandelen....
Nog wat foto's genomen onderweg. Ze houden hier ook van hele grote beelden!!!
Om 7:30 uur opgestaan met de hoop mijn koffer weldra te kunnen openen. Olav, onze reisbegeleider, meldde dat de koffer op het vliegveld van Yerevan was aangekomen en binnen 2 uur gebracht zou worden. Aangezien het weer een warme dag beloofde te worden, besloot ik om eerst mijn koffer af te wachten zodat ik andere kleding en vooral andere schoenen aan kon doen. Men kon natuurlijk niet wachten, want het programma startte om 9 uur en of de koffers binnen 2 uur gebracht zouden worden was nog maar de vraag. De tijd kan aardig flexibel worden in andere landen, hebben we vaker gemerkt.
En ja hoor het werd 11 uur i.p.v. 9:30 uur. Heerlijk schone kleren en mijn goede schoenen aan gedaan en daarna zijn we samen op stap gegaan.
Op weg naar het Sergei Parajanov museum zagen we het stadion en DE berg: Ararat. Deze berg staat wel op Turks grondgebied, maar de Armenen beschouwen deze berg als hun hoogste berg (5137 m.).
Het stadion is kleurrijk.
Sergei Parajanov is een Armeense regisseur, die het erg moeilijk heeft gehad tijdens het communistische regime. Hij werd in de Georgische hoofdstad Tbilisi geboren en volgde aan de filmacademie van Moskou de opleiding tot filmregisseur.
Eerst maakte hij vooral - weinig opvallende - Russische films, maar in 1964 bracht hij een provocerende film uit, namelijk ' Shadows of our forgotten Ancestors'. Wellicht beter bekend als 'de Vuurpaarden'. Zowel de vormgeving als de inhoudelijke kant van de film was gericht tegen de sociaal-realistische richtlijnen in de filmwereld van de Sovjet Unie. In de film is de bewondering van Sergei te zien voor de onderdrukte volkscultuur van de Hoetsels; een Oekraïense bevolkingsgroep die in de Karpaten leefde. Sergei kreeg bekendheid in het buitenland met deze film, maar de hoge Pieten van de Sovjet Unie werkten hem op alle manieren tegen. Hij is 4 keer in de gevangenis gezet en in eerste instantie was 'het vergrijp' dat hij homoseksueel zou zijn, wat niet mocht in die tijd.
Naast filmregisseur zijn, maakte hij ook van allerlei, fantasierijke en op het bizarre af, kunstvoorwerpen.
Dit is een zelfportret!
De Blauwe Moskee is van 1765; heeft mooie en vooral ook kleurrijke torentjes. De moskee was gesloten.
De Nationale Academie en tevens opera en ballet theater is een imposant gebouw.
Martiros Saryan beroemd 20ste eeuw schilder (1880-1972)
Plein van der Republiek
labels en brief vanwege de verloren of niet meegereisde koffer
Dinsdag 1 mei dag van de arbeid foto's.
Olav is een geweldig goede begeleider; hij laat iedereen in zijn/haar waarde, pusht niet en is altijd goed gemutst.
Hij vertelde dat hij een claim zou indienen bij Austriain Airlines vanwege de koffer en misschien dat we - de personen die de koffer te laat kregen - een financiële schadevergoeding zouden kunnen krijgen. Heel alert en attent van Olav want ik wist daar niets van. We zien wel, altijd leuk als het lukt.
Met de bus een bergje op en vandaar een prachtig uitzicht op Yerevan en natuurlijk op de berg Ararat. Want ook vandaag liet hij zich fotograferen.
Het grote standbeeld van een vrouwfiguur stelt Moeder Armenië voor. De totale afmeting is hoog, want alleen het beeld is al 23 meter en dat is qua afmeting een stuk kleiner dan de sokkel. Het beeld bevat een behoorlijke portie symboliek: ze kijkt richting de Turkse grens en de manier waarop ze haar zwaard vasthoudt (defensief) laat de gedachte raden en ook laat het de gelijkheid tussen man en vrouw zien.
Het beeld staat op een Sovjetplein wat aan het eind van het Overwinnings park (Haghtanak) ligt. Daar staan verschillende oorlogsattributen van een straaljager tot het Russisch orgel (vrachtwagen van waar vandaan gelanceerd werd).
Het graf voor de onbekende soldaat rechts.
De volgende bezienswaardigheid was het Maternadaran institituut. De façade met een sculptuur van Mesrop Masjitots. Het is een instituut voor oude handschriften en het is niet alleen een bewaarplaats, maar ook een onderzoeksinstelling van allerlei talige manuscripten.
Mesrop Masjitots heeft in 405 na Chr. het alfabet ontwikkeld. Er zijn letters geleend uit andere talen zoals het Etiopisch, maar het aparte is dat er zowel letters als getallen door elkaar gebruikt werden. De opstelling van de letters links van het beeld kan men ook onderverdelen in 9 rijen van 4 en dat zijn 36 letters. De formule is dan dat je van boven naar beneden van 1 t/m 9 kan tellen. Men had geen 0 en als men bijv een miljoen wil aangeven dan was dat gewoon iets in de trant van heel veel.
Later heeft men er nog 3 letters bij gemaakt om woorden als foto te kunnen schrijven en uitspreken. Dus het huidige alfabet heeft 39 letters.
Men maakte eerst gebruik van hoofdletters, maar in de twaalfde eeuw ontwikkelde men kleine letters.
Je ziet regelmatig afbeeldingen van een adelaar en een zwaard; zij beelden de kracht en eht hebben/houden van een eigen identiteit van het Armeense volk uit.
Het museum was interessant.
De enorme trappen-partij lopen omhoog naar een Sovjetmonument en wordt de Cascade genoemd. De trap en eht monument zijn gebouwd ter herdenking aan het vijftigjarig bestaan van de Armeense Sovjetrepubliek. En net als bij de Spaanse trappen is het ook hier een ontmoetingsplek voor jongeren.
Er staan ook grappige beelden.
Aleksandr Tamanyan is een beroemde stadsarchitect[links]
Een imposant monument - Genocide monument - is geplaatst om de slachtoffers te herdenken die tijdens de, als genocide aangemerkte massamoord op de Armeniërs van 1915 in Turkije te gedenken. Daar werden naar schatting 600.000 tot 1,5 miljoen mensen slachtoffer van de genocide. Het monument kwam er pas nadat zo'n 1 miljoen Armeniërs in 1965 de straat op zijn gegaan ter herdenking van dat het 50 jaar geleden zoveel Armeniërs waren omgebracht. Het monument werd in 1968 geopend en elk jaar op 24 april is er een officiële herdenking.
De 44 meter hoge zuil symboliseert de nationale wedergeboorte van het Armeense volk. Daarnaast is er een muur met namen van alle dorpen en steden waar Armeniërs vermoord zijn. Het museum was vandaag, ter gelegenheid van 1 mei, gesloten.
De afspraak was dat we om 18:45 uur zouden verzamelen bij een beeld van het operagebouw. We hadden die afstand al vaker gelopen en wisten dus én de weg én de afstand, maar waar wij niet op gerekend hadden was de drukte. Ter ere van 1 mei was iedereen vrij en dat gecombineerd met heerlijke weer zorgde voor een grote mensenmenigte. Iedereen liep door elkaar heen en jongeren flaneerden over straat, weer anderen voerden mobiele gesprekken en dan had je de kleine kinderen die met hun kleine beentjes ook maar kleine pasjes konden maken. Gevolg was dat we 10 minuten te laat arriveerden bij de afgesproken plek. Dus even gewacht en toen iemand aangesproken waarvan we dachten dat ze de Engelse taal wel zou beheersen. En dat was ook zo. Ze wist helaas niet waar de voorstelling gegeven werd, maar liep met ons mee naar een hokje waar tickets verkocht werd en vroeg daar waar het was. De kaartjes mevrouw vertelde waar het was en ik liet het door het meisje op de plattegrond aanwijzen. Maar toen bleek ze van die lange kunstnagels te hebben en bij het aanwijzen van de mogelijke plaats - want ook zij was er niet zeker van - kon de afstand zowat een kilometer afwijken. Wij dus die richting uitlopen en het nog een keer vragen. Ja dat meisje stuurde ons toen naar een dansacademie en ofschoon wij geen ballet les wilden nemen, zijn we toch maar even gaan kijken. Ja zo kom je nog eens ergens. Nee dat was het niet en de ballerina daar wilde ook zo graag helpen, maar ook zij wist niet waar een soortgelijke voorstelling gegeven werd. Wij hadden ons al met de gedachte verzoend (was niet echt moeilijk hoor) dat we de voorstelling niet te zien zouden krijgen en in plaats daarvan maar een terrasje zouden pakken richting de fonteinen op het Plein van de Republiek. Al lopend zie ik ineens een paar affiches met afbeeldingen waarvan wij dachten dat deze de voorstelling zouden betreffen. En ja hoor we hadden het gevonden.
Een prachtige voorstelling.
Klik op het linkje om het YouTube filmpje te zien:Folklore
Daarna zijn we naar de fonteinen gegaan en het is in 1 woord prachtig; de combinatie van muziek en kleurige waterstralen.
Subliem gevonden.
Klik voor een kort filmpje op deze link: Fonteinen van Yerevan
De reis gaat verder en we verlaten Yerevan en rijden langs een prachtige natuur naar het klooster van Khor Virap met op de achtergrond de berg Ararat. Vanaf de kerk zie je dat je heel dicht bij de Turkse grens bent want de grenspost is te zien. Die van de Armenen hebben een groene uitkijkpost en de Turken een zilverkleurige.
Gregorius de Verlichter zou in Khor Virap zo'n 13 jaar lang hebben vast gezeten en dan spreken we over eind 3de eeuw. Maar daarna bekeerde hij koning Tridates IV tot het christendom. Hierdoor werd Armenië de eerste christelijke staat van de wereld. Het eerste klooster werd in de 5de eeuw gebouwd, maar het klooster van nu werd in de 17de eeuw gebouwd.
Daarna zijn we in Areni naar een wijnbrouwerij gegaan met dezelfde naam en na de uitleg kon je wijn proeven. Hier wordt Areni wijn gemaakt. Ik vond de wijn die ik proefde flets, maar er worden erg lekkere wijnen gemaakt; dit hebben wij 's avonds zelf kunnen vaststellen.
Buiten de brouwerij zie je allerlei stalletjes (foto rechtsboven) angs de weg waar groenten en fruit in flessen worden verkocht. Maar ook zie je grote Coca-Cola flessen, maar er zit wijn in en geen Coca-Cola. Deze flessen zijn vooral bedoeld voor chauffeurs uit het islamitische Iran. Frans heeft zo'n fles voor de grap gekocht. Onze 2 liter fles was afgesloten met de dop van een Fanta fles. De wijn vond ik niet lekker en hebben we laten staan, maar ach het was wel grappig om het zelf te zien.
Hoger en hoger de bergen in en dan zie je het klooster van Noravank. Het zandkleurige klooster met op de achtergrond de rode rotsformatie is prachtig.
Het klooster is in de 12 de eeuw gebouwd en later natuurlijk gerestaureerd. De St. Astvatsatin kerk is de grootste en werd in de 14 de eeuw gebouwd. Het is grappig om te zien dat je het bovenste deel van het kerkje wel kan bezoeken, maar dan moet je wel via een uiterst smal trapje langs de gevel omhoog klauteren. En omhoog gaat nog wel, maar terug is het lastiger.
In de kleinere St. Gregorius kerk (13 de eeuw) zijn nog eeuwenoude grafstenen te zien. De grafstenen liggen al als pad voor de kerk en in de kerk. Het zijn grafstenen van belangrijke mensen, zoals priesters en adel.
Rustig liet de chauffeur de bus de berg op gaan op weg naar de Selimpas. En op zo'n 2200 meter hoogte stopten we bij de Selim karavanserai, die net voor de Selimpas ligt. De karavanserai is in de 14 de eeuw gebouwd en was een belangrijke overnachtingplaats voor mens en dier op deze handelsroute. Binnenin waren er verschillende ruimtes voor de kamelen, andere dieren en de mensen.
Noratus Cemetry, de begraafplaats van Noratus, is een ware verzameling van chatsjkars te zien. Eeeuwenoude, maar ook recente kruizen sieren de plaatsen waar dierbaren begraven zijn.
Vrouwen en kinderen lopen op de begraafplaats te leuren met wollen handschoenen, mutsen en slofjes. De gezichten van de oudere vrouwen zijn behoorlijk verweerd, maar daardoor niet minder mooi.
De Diaspora zijn grote groepen mensen die naar het buitenland emigreerden, maar toch hun geboorteland financieel blijven helpen en hebben soms zelfs politieke invloed op het moederland. Eeuwenlange bezettingen door buitenlandse machten van het Armeense volk, zorgde voor een massale emigratie. Groepen Armeniërs vluchtten naar Europa, Azië, Amerika en Australië. Ze waren vaak in staat om hun eigen culturele identiteit te behouden en waren trots op het feit dat zij Armeniërs waren.
In 1991 werd Armenië onafhankelijk en keerden een aantal gevluchte Armeniërs terug naar hun vaderland.
Een heel bekende Armeniër in de diaspora is Charles Aznavour.
Het meer van Sevan ligt op een hoogte van ongeveer 1900 meter en het is een zoetwatermeer. Vroeger lag het nog 20 meter hoger, maar de Sovjets hebben het meer laten zakken door gebruik te maken van het meer voor de irrigatie. Nu begint het meer weer wat te stijgen en dat is goed voor de visstand.
Dit gebied is veel koeler, dus een vest heb je 's avonds wel nodig.
We kwamen rond 21:30 uur in het hotel aan. De kamer is schoon en wat er moet zijn is er. Ik wilde gaan douchen en dat was even een probleem, want eerst kreeg ik met moeite de warme water kraan aan en toen dat gelukt was stroomde er gloeiend heet water uit, maar ook al, draaide ik de koude kraan verschillende kanten uit... Het bleef heet en ineens begonnen de buizen te schudden, te rammelen en te sputteren. Ik dacht dat de leidingen van de muur zouden komen. Ook Frans kreeg de kranen niet goed, dus weer aangekleed en een mannetje erbij gehaald. Hij draaide aan kranen onder de wastafel - waarschijnlijk iemand die de verkeerde kranen had uitgetest - en na een tijdje kreeg hij de temperatuur van bijna het kookpunt tot redelijk aangenaam warm. De douche vloer was inmiddels ook helemaal nat en wij wilden de vloer schoonmaken om niet uit te glijden, maar nee dat mocht niet. Even later kwam een meisje met een handdoek en veegde de vloer droog.
Nadat ik gedoucht had, heb ik de kraan gewoon aan gelaten, zodat Frans ook gegarandeerd was van warm water. Ik wilde geen enkel risico nemen.
De nieuwe dag begon met uitzicht op een met wolken overdekt meer. Maar echt koud was het niet meer.
Rijdend door en langs de bergen kwamen we uit bij een tunnel en dan zie je dat 1 berg een enorm verschil kan zijn in de natuur. Voor de tunnel zag je bergen met sneeuw en vrijwel geen begroeiing, maar na de tunnel waren de bergen groen en bosrijk. Zo veel kleuren groen als je maar kan bedenken.
Ons uiteindelijke reisdoel wat betreft overnachting was Dilijan, maar natuurlijk gingen we daar niet rechtstreeks naar toe. Onze eerste stop was het 12de eeuwse Haghartsin klooster. Dit klooster dat iets ten noorden van Dilijan ligt, was niet met onze bus bereikbaar en dus hebben de kuitspieren hun training gehad. Het complex bestaat uit 3 oude kerken en het voorste deel is nieuw bijgebouwd.
Ik blijf het indrukwekkend vinden dat men in die tijd dergelijke grote objecten op deze hoogte heeft kunnen realiseren en dat het nog zo goed bewaard is gebleven.
Een kloostertje hier en een kloostertje daar.... Dit keer het Goshavank klooster. En ook dit klooster ligt op een berg, ach ja ze hebben daar toch genoeg van, en is ook van rond de 12de eeuw. Dit klooster is lange tijd erg belangrijk geweest als cultureel centrum van Armenië. Het bezat een school en een bibliotheek. De klokkentoren had verschillende klokken en men kon aan het geluid van de beierende klokken horen wat er aan de hand was; vrolijk klinkend, triest of alarmerend...
De chatsjkars zijn zo verfijnd gemaakt dat het meer weg heeft van filigraan.
De architect was pro actief geweest door de ook afbeeldingen met Islamitische kenmerken te laten maken, waardoor later de Turken de kerk spaarde.
Tijd voor de lunch en de locatie was wel heel apart of juist heel gewoon, het is maar net hoe je het bekijkt. We gingen namelijk lunchen bij mensen die hun huiskamer regelmatig omtoveren als eetkamer voor gasten. Een heerlijke gevulde tafel met salades, gefrituurde courgettes met kruiden, koolbladeren met kaas en kruiden, brood, vleeswaren, kaas. En dat was het voorgerecht. Daarna volgde nog de soep. Ja dat was een niet zo goed thuis te brengen iets. Ik herkende rijst, aardappel, de 2 gehaktballen en de smaak van boter, maar verder? Toen kwam een soort van spinazie en door er een soort sausje op te doen, maakte je eigenlijk zelf je spinazie à la crème.
Het fruit was niet zo'n succes, omdat de druiven een beetje beschimmeld waren en/of overrijp waren. De blauwe druiven waren goed. Ook de in partjes gesneden appels gaven je de indruk dat ze onder de zonnebank gelegen hadden. En dat komt natuurlijk omdat het van tevoren wordt klaar gemaakt en er geen citroen over gedaan is.
En omdat Heleen vandaag jarig was, hiep-hiep-hoera, was er een taart geregeld door Olav en Armina. Een heerlijke taart voor bij de koffie of thee.
Na deze uitgebreide lunch hebben we het Dilijan museum & galerie bezocht.
Helaas mochten er geen foto's gemaakt worden, want er waren mooie stukken bij. Een medewerkster van het museum gaf ons uitleg, maar deed dit in zo'n rap tempo dat ik gevoel kreeg dat ze de bus moest halen. Ze gaf wel goede en ook interessante informatie, maar een beetje meer rust zou toch aan te raden zijn. Dilijan wordt vanwege de ligging ook wel het Zwitserland van Armenië genoemd. In vroegere dagen (Sovjettijd) was de plaats voor sanatoria en kuuroorden. Mensen met longziektes en andere kwalen konden hier herstellen, maar natuurlijk voor de elite, de kunstenaars, de schrijvers en de componisten uit de Sovjet Unie.
Nu kan iedereen er gebruik van maken.
Dag 7 alweer van het programma en op weg naar onze volgende bestemming kwamen we langs een paar dorpen waar zo'n 40.000 Molokanen wonen. Dit zijn mensen die vanwege hun aversie tegen het bestaande geloof in de 19de eeuw uit Rusland werden verbannen naar dit deel van Armenië. Omdat zij erg wit waren noemde men hen Molokanen (komt van melk).
De Molokanen houden sterk vast aan hun eigen tradities. Ze mogen zich niet vermengen met bijv. Armeniërs. Ze hebben geen kerk, maar er is 1 persoon die als soort van priester fungeert en er worden diensten gehouden in een gewoon huis.
Wij zijn door zo'n dorp gewandeld en dan is het net of je in de tijd terug gegaan bent. De hoofdstraat niet geplaveid, maar gewoon grond met wat keien en veel gaten die door de regen vol met plassen staan. Een vrouw die met koud opgevangen water kleren wast, een man met paard en wagen, ouderwetse kleding enz.
Een man met een lange baard kwam naar ons toe en sprak onze gids aan. Zij spreekt naast het Armeens en Engels ook nog Russisch. Ik had de indruk dat hij ons bezoek niet goed keurde en dat vertelde. Ik maakte een opmerking over zijn mooie blauwe ogen en lange baard en keek op mijn allervriendelijkst, want ik vind het altijd interessant als we echt contact hebben met de bewoners. En even later begon hij van alles en nog wat te vertellen en zei telkens tegen onze gids/tolk: 'Vertaal!'
Hij vertelde dat zij de iconastase niet accepteerden en ook niet een kruis. Zij zeggen dat Jezus een jood was en dat hij zelfs niet welkom was bij de joden. De Molokanen zijn anti kruizen, omdat een kruis de marteling symboliseert (kruisiging van Jezus). En zij geloven ook in een 2de wederopstanding van Jezus.
De bussen rijden hier op gas en de pullen gas liggen dan ook op het dak van de bus...
Onverwacht voor ons, maar vast gepland door de gids, kregen we een kijkje bij een steenhouwer. Een ware kunstenaar! Hij liet ons even zien hoe hij een bloem en een letter in een stuk steen maakte en ook hoe de foto-achtige afbeeldingen op de graven gemaakt werden.
In Alaverdi hebben we in de Debed valleivlakbij een eeuwen oude brug (12de eeuw) gepicknickt. Na het eten nog even wat rondgelopen en op de brug kwamen we een man tegen die tegen ons sprak en zijn volume nog hoger zette toen hij door had dat wij hem niet konden verstaan. Hij had een mooie kop en al pratend kreeg ik zijn gouden voortandjes te zien. We hadden hem een biertje gegeven en ik vroeg of ik een foto mocht maken. Ja hoor, hij ging samen met Frans al poserend op de foto. Leuk, maar ik wilde toch die tandjes op de foto hebben en dus hem weer aan de praat gehouden en ja op een onbewaakt ogenblik (dat hij niet zijn foto-houding kon aannemen) kreeg ik die blinkers weer te zien. Klik! Toen maakte hij me duidelijk dat hij wel een foto wilde. Geen probleem, dus ik gaf hem pen en papier, maar hij kon het wel zeggen maar niet schrijven. Ja en wij konden zijn Armeens dus niet begrijpen. We hebben hem mee naar beneden genomen en de gids heeft zijn naam en adres opgeschreven. Hij hield nog even een speech met hoe blij hij was en nodigde ons allemaal bij hem thuis uit. Helaas, geen tijd daarvoor. Een kus op het voorhoofd van Frans en de chauffeur en Armina en ik kregen een kus op onze wang richting mond.
Alaverdi is bekend door de kopermijnen en - fabrieken. De rookpluim torent hoog boven de berg uit.
En ja hoor nog wat bergen te verrijden en we kwamen weer bij een klooster. Nu een die op de werelderfgoedlijst van de Unesco staat het Sanahin klooster.
De kerk is in verschillende tijdsperiodes gebouwd en door middel van bogen en pilaren aan elkaar bevestigd en verstevigd.
Ter herdenking aan de gevallen oorlogssoldaat heeft men een foto hoog boven een waterplaats gezet. Als men wat wil drinken of water tappen, dan moet men buigen en daarmee toont men dan ook tegelijkertijd respect aan de soldaat [links onder].
Het buurtwinkeltje mooi op de hoek gesitueerd.
Ik hoorde wat kabaal en toen ik ging kijken bleken het een paar kalkoenen te zijn die meteen hun grote snavel dicht hielden en parmantig voor de foto poseerden.
Ons laatste onderdeel van de dag was een bezoek aan het Mikojan museum.
Mikojan was samen met een ingenieur de maker van de MIG vliegtuigen.
Zijn broer was bekend in de Russische politiek; jaren minister van buitenlandse zaken geweest in de zestiger jaren.
Mikojan was samen met een ingenieur de maker van de MIG vliegtuigen.
Zijn broer was bekend in de Russische politiek; jaren minister van buitenlandse zaken geweest in de zestiger jaren.
Kofferbakgroentenboer (goed scrabble woord) onder.
Laatste dag in Armenië en dus afscheid nemen van het land, Armina en de chauffeur. Maar eerst nog een paar bezoeken afleggen.
Aan de zijkant van de weg de restanten van wat eens motor met zijspan was. Hoe lang het er ligt??? Wanneer het mogelijk wordt opgeruimd???
Akhtala klooster heeft een 13de eeuwse hoofdkerk met fresco's. En dat is de eerste kerk waarin ik goed zichtbare fresco's heb gezien. Soms was er nog wat roods te bespeuren ten teken dat er fresco's geweest waren, maar meer ook niet.
Tijdens ons bezoek aan deze kerk begon het flink te onweren en te regenen.
De ringen bij de kerk zijn recent daar neergezet.
Als tweede stond het Haghpatklooster op de lijst. Zoals we al vaker gezien hebben zijn ook hier op een later tijdstip gebouwen bijgezet, zoals een bibliotheek en/of nog een kerk.
De eerste kerk kerk is rond de 10de eeuw gebouwd en in latere eeuwen is de bibliotheek en nog een kerk aangebouwd. De aanbouw valt eigenlijk niet zo op, omdat men deze integreerde met de bestaande bouw.
Een vrolijke priester van de kerk wilde wel voor ons zingen en nadat hij dat gedaan had, vroeg hij of er nog meer mensen konden zingen. Wij natuurlijk naar Rien wijzen, want we hadden hem al een keer horen zingen en dat klonk heel goed. Met de akoestiek van de kerk klonk het nog mooier.
Ik heb nog nooit zo'n moderne ouderwetse doopfont gezien; een met een gootsteenputje... [rechts]
Heel grappig is een ander gebouw van de kerk dat in de Sovjettijd dienst had gedaan als soort van voorraad/ winkel. In de grond zijn gaten aangebracht en in die gaten deed men voedsel wat koel bewaard moest worden (koelkast idee).
De Geestelijke rechts zong voor ons: Gezang
Rechts: Een - voor ons -vervallen huis, maar nog steeds bewoond!
Maria in 2-D....
De hond moet zijn best doen om aan eten te komen, maar is slim genoeg om te weten waar hij de mosterd en de rest van zijn eten moet halen: op straat!
Weer de bergen over en door voor de lunch. Wat een hoogtes en wat een uitzicht. Tijdens de lunch waren er 2 muzikanten om ons tijdens de maaltijd te vermaken.
Omdat er pas een aardverschuiving is geweest kon de grote bus ons niet naar de grens brengen en moesten we met kleine busjes vervoerd worden. In de stromende regen reden we richting grens. De wegen konden al dat water niet aan waardoor er kolkende waterstromen van boven naar beneden door de straten raasden en die maakten de wegen nog smaller en slechter.
De omleiding vanwege de aardverschuiving bracht ons naar een zanderige/modderachtige weg. Maar het duurde niet lang of we moesten stoppen. Een grote vrachtwagen had het verbod genegeerd dat deze weg niet geschikt was voor zwaar vrachtverkeer en hij kon op de smalle weg niet keren, maar redde het ook niet om de berg op te rijden. Hij gleed telkens terug. Dit alles zorgde voor een file en het kwam tot een gevecht tussen chauffeurs toen er auto's toch nog wilden voordringen. Het conflict werd door een politieman meteen aangepakt.
Nadat de vrachtwagen een aantal keer vergeefs de berg op probeerde te rijden, heeft men een zwaardere vrachtwagen erbij gehaald (zo een die gebruikt wordt als er aan de wegen gewerkt wordt) en die heeft de vrachtwagen naar boven getrokken.
Ja en toen de weg vrij was verdween de file ook snel en gingen we weer verder richting de grens.
Aangekomen bij de grens moesten we onze eigen bagage mee nemen en in de rij gaan staan voor de eerste grenspost: de Armeense.
Mensje voor mensje. Men controleert het paspoort en het visum.
Als je goedgekeurd bent mag je naar de Georgische grens lopen. Dat was niet een brug te ver, maar wel een lange brug over lopen.
Ja en toen de volgende rij voor de Georgische grens. Zeer scherpe controle van het paspoort maar niet van de spullen die je bij je hebt. Ik sloeg bijna mijn fles brandy tegen de ijzeren leuning kapot....
En toen waren we eindelijk in Georgië.
Collage mensen van Armenië
Klik op de link en lees verder het verslag met foto's over: Georgië.
.